Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đầu tháng 2 - 1930, là một tất yếu lịch sử, là sản phẩm của sự kết hợp chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước, đây là quy luật hình thành Đảng ta. 87 năm qua, mỗi bước đi của cách mạng đều gắn liền với sự lãnh đạo của Đảng, là kết quả của công tác xây dựng Đảng. Trong quá trình xây dựng Đảng hiện nay, cùng với những tác động của tình hình thế giới và trong nước thì tác động của quy luật hình thành Đảng cũng luôn chi phối mạnh mẽ tới tất cả các mặt chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức trong công tác xây dựng Đảng.
Về mặt chính trị, tư tưởng
Sự kết hợp giữa chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước tạo sự gắn bó chặt chẽ giữa lợi ích của giai cấp công nhân với lợi ích của dân tộc và sự gắn bó giữa giai cấp công nhân với các giai cấp tầng lớp khác trong dân tộc, bảo đảm cho giai cấp công nhân luôn đứng ở vị trí trung tâm, lãnh đạo cách mạng, các giai tầng khác luôn chịu sự lãnh đạo, đoàn kết xung quanh giai cấp công nhân.
Sự kết hợp giữa chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước để hình thành Đảng, làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin là hệ tư tưởng của Đảng, là ngọn cờ dẫn dắt, là tư tưởng chủ đạo, chỉ đạo hướng dẫn mọi hoạt động của Đảng, của cả dân tộc. Ngày nay hệ tư tưởng của Đảng, của dân tộc còn được bổ sung tư tưởng Hồ Chí Minh. Trước mọi khó khăn, thử thách, trước sự tiến công phá hoại của kẻ thù, Đảng luôn kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và lấy đó để phân tích, lý giải những vấn đề thực tiễn đặt ra, qua đó rút ra bài học kinh nghiệm quý cho công cuộc đổi mới đất nước, cũng như công tác xây dựng Đảng. Những điều đó có tác động tích cực, là cơ sở niềm tin cho việc xây dựng Đảng, tạo điều kiện cho Đảng giữ vững vai trò lãnh đạo cách mạng, giải quyết đúng đắn những yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Sự kết hợp đó còn bảo đảm cho Đảng thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, thực hiện tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, thường xuyên nêu cao tự phê bình và phê bình, giữ gìn sự đoàn kết thống nhất trong Đảng.
Sự kết hợp giữa chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước để hình thành Đảng còn bảo đảm cho Đảng thắt chặt liên hệ mật thiết với quần chúng nhân dân, thấu hiểu tâm tư nguyện vọng của quần chúng nhân dân, từ đó đề ra những quyết sách đúng đắn đáp ứng với nguyện vọng, lợi ích thiết thực và khả năng của quần chúng, đồng thời loại bỏ quan điểm phản động; động viên quần chúng thực hiện có hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, qua đó Đảng tránh được những nguy cơ của một Đảng cầm quyền là sai lầm về đường lối và nguy cơ mất dần quần chúng. Sự kết hợp giữa chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước cho thấy bên cạnh lực lượng nòng cốt là công - nông, Đảng còn thu hút những phần tử ưu tú trong các giai tầng khác vào Đảng. Do đó, nếu không thường xuyên giáo dục, rèn luyện bản chất giai cấp công nhân thì Đảng rất dễ rơi vào chủ nghĩa dân tộc cực đoan làm mất bản chất giai cấp công nhân. Thực tế đó đặt ra phải tăng cường bản chất giai cấp công nhân tính tiền phong của Đảng, phát huy vai trò lãnh đạo toàn xã hội của Đảng, nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực tổ chức thực tiễn của Đảng. Đây là vấn đề cốt tử của công tác xây dựng Đảng hiện nay.
Về mặt tổ chức
Công tác tổ chức của Đảng là vấn đề lớn, bao gồm công tác xây dựng đội ngũ đảng viên, tổ chức cơ sở đảng và công tác cán bộ của Đảng. Quy luật hình thành Đảng tác động trên tất cả các mặt công tác tổ chức của Đảng.
Sự kết hợp giữa chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh luôn là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam, giữ vị trí chủ đạo hướng dẫn, chi phối mọi hoạt động của đảng viên. Cùng với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, những truyền thống tinh hoa của dân tộc là một trong những cơ sở để xây dựng nên những tiêu chuẩn để đảng viên soi mình học tập, rèn luyện, làm cho đội ngũ đảng viên đủ điều kiện, đủ sức mạnh, nêu cao tinh thần đấu tranh không khoan nhượng với tư tưởng, quan điểm sai trái; làm cho đội ngũ đảng viên có phương pháp biện chứng khoa học để phân tích đúng đắn, tìm ra nguyên nhân, thoái hóa biến chất của một bộ phận đảng viên. Được giác ngộ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cả phong trào công nhân và phong trào yêu nước đều có mục tiêu đấu tranh chung vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vì lợi ích của giai cấp, của cả dân tộc, chứ không riêng bộ phận nào. Sự kết hợp đó còn tạo cơ sở để xây dựng và xác định tư cách đảng viên phù hợp với điều kiện của sự nghiệp cách mạng mới, bảo đảm cho đội ngũ đảng viên có sự thống nhất, gắn bó hữu cơ trong bản thân mình vai trò người công dân, người lao động và chiến sĩ tiên phong trong công cuộc đổi mới. Sự kết hợp đó tạo điều kiện thuận lợi để Đảng ta xây dựng được đội ngũ đảng viên đông đảo từ các phần tử ưu tú trong các tầng lớp nhân dân, bảo đảm trong mọi tầng lớp nhân dân đều có đảng viên của Đảng lãnh đạo, làm cho Đảng luôn gần gũi dân, dân gần gũi Đảng.
Tổ chức cơ sở đảng là nền tảng của Đảng, là hạt nhân chính trị ở cơ sở, là cầu nối giữa Đảng với các tầng lớp nhân dân lao động, nơi trực tiếp vận động, tổ chức quần chúng thực hiện đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Quy luật hình thành làm cho Đảng ta luôn tuân thủ những nguyên lý xây dựng Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân do chủ nghĩa Mác - Lênin vạch ra, thấm nhuần sâu sắc vị trí quan trọng của tổ chức cơ sở đảng, tập trung sức cho việc xây dựng tổ chức cơ sở đảng. Sự kết hợp này còn để Đảng ta xây dựng hệ thống tổ chức cơ sở đảng ở mọi tầng lớp dân cư, mọi thành phần kinh tế, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác xây dựng và phát triển đội ngũ đảng viên, bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng tới mọi địa bàn, mọi tầng lớp dân cư, qua đó tạo điều kiện nâng cao hơn nữa mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với nhân dân, củng cố được sự thống nhất cao hơn về tư tưởng, chính trị, đề ra những tiêu chuẩn xây dựng các tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh phù hợp với bản chất giai cấp công nhân, truyền thống đạo lý dân tộc, trở thành hạt nhân đoàn kết, lãnh đạo chính trị cơ sở.
Cùng với xây dựng đội ngũ đảng viên, tổ chức cơ sở đảng, trong xây dựng Đảng về tổ chức, Đảng luôn quan tâm đến xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng. Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam luôn coi trọng công tác xây dựng đội ngũ cán bộ vừa hồng, vừa chuyên đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cách mạng. Cán bộ là cái gốc của mọi công việc, mọi việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay xấu. Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng và đặt họ trong bốn mối quan hệ, cán bộ với đường lối, chính sách; cán bộ với tổ chức bộ máy; cán bộ với công việc và cán bộ với quần chúng. Từ quy luật hình thành Đảng cho thấy, cán bộ của Đảng có mặt trong mọi giai cấp, tầng lớp, trong công nhân, nông dân, trí thức và các giai tầng khác. Cán bộ hoạt động trong mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế, ở đâu có quần chúng, có hoạt động sản xuất kinh doanh ở đó có đội ngũ cán bộ là đảng viên. Phải xây dựng đội ngũ cán bộ luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng; trình độ chuyên môn và có kiến thức về quản lý kinh tế, xã hội. Chỉ có xây dựng đội ngũ cán bộ mới đủ sức lãnh đạo mọi giai tầng, mọi lĩnh vực xã hội rộng lớn.
Về mặt đạo đức
Bên cạnh công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức, Đảng ta xác định, xây dựng Đảng về đạo đức là vấn đề quan trọng, là mục tiêu của công tác xây dựng Đảng được Đại hội XII bổ sung và khẳng định. Trong thời điểm hiện nay, vấn đề đạo đức của đảng viên và xây dựng đạo đức trong Đảng là vấn đề quan trọng trong nội dung xây dựng Đảng, là sự bổ sung hết sức cần thiết, sự đáp ứng kịp thời những đòi hỏi bức thiết của công tác xây dựng Đảng, bảo đảm cho Đảng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới của cách mạng.
Sự kết hợp giữa chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước làm cho Đảng luôn thấm nhuần quan điểm chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của quần chúng nhân dân, về sức mạnh của cách mạng về phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa trí tuệ nhân loại, nắm vững quy luật khách quan, xu thế thời đại và thực tiễn của đất nước để đề ra Cương lĩnh chính trị, đường lối cách mạng đúng đắn, phù hợp nguyện vọng khả năng và lợi ích của nhân dân. Sự kết hợp đó còn tạo cơ sở quan trọng để Đảng xác định, kiên định với mục tiêu của cách mạng Việt Nam là độc lập dân tộc gắn liện với chủ nghĩa xã hội, xây dựng nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Sự kết hợp đó làm cho Đảng trong sạch, vững mạnh, để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, để Đảng thực sự xứng đáng là đội tiên phong của giai cấp công nhân, của dân tộc; đồng thời là cơ sở giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của mỗi cán bộ, đảng viên.
Xây dựng Đảng là nhiệm vụ cơ bản thường xuyên, cũng là nhiệm vụ then chốt trong giai đoạn hiện nay. Đòi hỏi sự nỗ lực cao độ của toàn Đảng, toàn dân ở mọi cấp, mọi ngành và của bản thân mỗi đảng viên, đồng thời phải có chủ trương, biện pháp thích hợp, phải tìm ra được yêu tố tác động để có biện pháp phòng ngừa và giải quyết chính xác. Những tác động của quy luật hình thành Đảng, ít nhiều cũng ảnh hưởng tích cực tới công tác xây dựng Đảng cả về chính trị tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Do đó, cần nhận thức đúng những tác động tích cực để tạo điều kiện phát huy, góp phần nâng cao hiệu quả công tác xây dựng Đảng theo phương hướng: “Đẩy mạnh hơn nữa công tác xây dựng Đảng” (1) do Nghị quyết Đại hội XII của Đảng xác định.
_______________
1. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr.198.
Nguồn : Tạp chí VHNT số 392, tháng 2-2017
Tác giả : ĐỖ VĂN NGHĨA
