Sáng ngày 31-8-2024, Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số đã tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc chuyên đề “Nâng cao hiệu quả cung cấp và sử dụng dịch vụ công trực tuyến”, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số chủ trì Hội nghị tại điểm cầu chính Trung tâm Hành chính công thành phố Đà Nẵng.
Cùng tham dự có các đồng chí: Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình; Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an Thượng tướng Lương Tam Quang; Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn; các đồng chí Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ; lãnh đạo các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Chuyển đổi số tập trung vào sử dụng hiệu quả dịch vụ công và cung cấp dịch vụ công
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, chúng ta đang rà soát lại việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã đề ra; những việc đã làm tốt rồi thì phải làm tốt hơn, những gì chưa đạt được thì phải có giải pháp đột phá, những mục tiêu có khả năng đạt được thì cần tăng tốc hơn.
Theo Thủ tướng, Đà Nẵng là một trong những địa phương đi đầu trong xây dựng chính phủ số, đạt hiệu quả nổi trội, việc tổ chức Hội nghị tại đây nhằm hoan nghênh, động viên Đà Nẵng và cũng là học tập Đà Nẵng.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số chủ trì Hội nghị - Ảnh: Cổng TTĐT Chính phủ
Thủ tướng nhấn mạnh, chuyển đổi số đã trở thành xu thế tất yếu, yêu cầu khách quan và lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu trong sự phát triển kinh tế số của nước ta. Trong chuyển đổi số, Việt Nam xác định cách tiếp cận toàn cầu, toàn diện, toàn dân nhưng có trọng tâm, trọng điểm, lấy người dân làm trung tâm, làm chủ thể. Chuyển đổi số tập trung vào sử dụng hiệu quả dịch vụ công và cung cấp dịch vụ công. Như vậy, cả phía cung cấp dịch vụ công và phía sử dụng dịch vụ công đều phải vận dụng chuyển đổi số cho hiệu quả. Cả phía quản lý nhà nước và cả người thụ hưởng dịch vụ công đều phải nâng cao hiệu quả thông qua trực tuyến, thông qua chuyển đổi số.
Theo Thủ tướng, thời gian qua, chúng ta đã làm được nhiều việc, chuyển đổi số thúc đẩy phát triển mạnh mẽ cả khu vực công và khu vực tư, từ Trung ương đến địa phương, từ thành thị đến nông thôn, từ các cháu nhỏ đến các ông, các bà hay nói cách khác chuyển đổi số đã “đến từng ngõ, gõ từng nhà và đến từng đối tượng".
Tư duy, hành động, thói quen của cơ quan hành chính các cấp và người dân, doanh nghiệp trong thực hiện các thủ tục hành chính chuyển dần từ giấy tờ truyền thống sang môi trường mạng, giúp nâng cao hiệu quả và năng suất các hoạt động kinh tế, xã hội. Từ phong trào, xu thế như vậy, đã xuất hiện nhiều bộ, ngành, địa phương triển khai quyết liệt, có những mô hình hay, cách làm sáng tạo, hiệu quả trong chuyển đổi số nói chung, cung cấp dịch vụ công trực tuyến nói riêng.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, còn có những tồn tại, hạn chế liên quan tới tư duy, nhận thức, hành động về chuyển đổi số, có nơi, có lúc chưa đạt được như mong muốn, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn; hạ tầng số chưa đồng bộ, có nơi, có lúc còn khó khăn, nhất là vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo; hiệu quả triển khai dịch vụ công trực tuyến chưa đạt như kỳ vọng (mới chỉ 17% hồ sơ ở địa phương được xử lý trực tuyến toàn trình)…
Bên cạnh những hạn chế, bất cập mà chúng ta gặp phải, việc triển khai dịch vụ công trực tuyến phải đối mặt, giải quyết những thách thức lớn như phải đáp ứng yêu cầu ngày càng nhiều, đòi hỏi ngày càng cao của hệ thống hành chính các cấp và người dân, doanh nghiệp trong sử dụng dịch vụ công trực tuyến trong quá trình vận động, phát triển nhanh của các hoạt động kinh tế, xã hội; phản ứng chính sách của các cấp chính quyền phải nhanh, các công cụ để phục vụ cho phản ứng nhanh trong đó có công cụ số. Chúng ta không thể thực hiện giao dịch thủ tục điện tử hồ sơ, chứng từ nửa thủ công, nửa điện tử, do đó phải đồng bộ, toàn diện. Cần phải có những dữ liệu, số hóa dữ liệu, cơ sở dữ liệu phải kết nối; nguồn lực Nhà nước có hạn, do đó phải xây dựng thể chế, huy động nguồn lực xã hội từ người dân và doanh nghiệp, sức mạnh bắt nguồn từ người dân, doanh nghiệp bằng tư duy, tầm nhìn, đổi mới sáng tạo; phát triển sản phẩm công nghệ số trước hết phải phục vụ tốt nhu cầu của người dân Việt Nam, rồi vươn ra khu vực và thế giới…
Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận, đánh giá đúng những kết quả đã đạt được trong chuyển đổi số quốc gia nói chung, đặc biệt về triển khai dịch vụ công trực tuyến, những lợi ích mang lại cho người dân và doanh nghiệp; chia sẻ những mô hình hay, cách làm hiệu quả để tham khảo, nhân rộng; nhìn nhận thẳng thắn những thách thức, tồn tại, bất cập, nhất là những điểm nghẽn; chỉ ra nguyên nhân (cả khách quan và chủ quan) và bài học kinh nghiệm; xác định các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá thời gian tới để thúc đẩy chuyển đổi số, nâng cao hiệu quả cung cấp và sử dụng dịch vụ công trực tuyến, góp phần thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ mà Đại hội XIII của Đảng đã đề ra.
Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu khai mạc Hội nghị - Ảnh: Cổng TTĐT Chính phủ
Chuyển sang giai đoạn phát triển theo chiều sâu
Theo báo cáo của Bộ Thông tin và Truyền thông, đánh giá chung về triển khai dịch vụ công trực tuyến và hướng đi trong giai đoạn tiếp theo, Việt Nam đã trải qua 2 giai đoạn phát triển về dịch vụ công trực tuyến tính từ năm 2011 đến nay. Trong đó, giai đoạn 1 là giai đoạn khởi động khi số lượng dịch vụ công trực tuyến mức cao được triển khai rất ít trên phạm vi cả nước; giai đoạn 2 là giai đoạn phát triển theo chiều rộng, khi có bước phát triển đột phá về số lượng dịch vụ công trực tuyến.
Việc triển khai dịch vụ công trực tuyến đã có thành công nhưng không đồng đều giữa các bộ ngành, địa phương, bên cạnh những đơn vị đạt kết quả cao, vẫn còn nhiều đơn vị đạt kết quả rất thấp, đặc biệt là hồ sơ trực tuyến toàn trình. Một số địa phương đạt tỷ lệ rất cao lên tới 69%, tuy nhiên vẫn còn nhiều địa phương đạt tỷ lệ rất thấp dưới 5%, trung bình khối địa phương mới chỉ đạt 17,9%.
Dịch vụ công trực tuyến toàn trình mang lại hiệu quả thực sự khi mà người dân, doanh nghiệp có thể thực hiện đơn giản, thuận tiện toàn bộ quy trình trên môi trường mạng và không phải hiện diện tại cơ quan nhà nước, thể hiện thông qua tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình. Để bước vào giai đoạn 3 - Phát triển theo chiều sâu, cần tập trung vào phổ cập dịch vụ công trực tuyến toàn trình tới mọi người dân, doanh nghiệp, mục tiêu đặt ra là tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình đạt 70%.
Việc phổ cập dịch vụ công trực tuyến toàn trình sẽ đưa mọi hoạt động của công chức, viên chức phục vụ người dân và doanh nghiệp lên môi trường mạng. Khi đó, các cơ quan nhà nước có đầy đủ dữ liệu số để chỉ đạo, điều hành trực tuyến và dựa trên dữ liệu. Hoàn thành phổ cập dịch vụ công trực tuyến toàn trình, Việt Nam sẽ hoàn thành nhiệm vụ phát triển Chính phủ điện tử, chuyển sang phát triển Chính phủ số.
Để triển khai dịch vụ công trực tuyến trong giai đoạn mới, phát triển theo chiều sâu, thực chất là phổ cập dịch vụ công trực tuyến theo hướng trực tuyến toàn trình, các bộ, ngành, địa phương cần đạt mục tiêu phát triển dịch vụ công trực tuyến toàn trình ngay trong năm 2024 và đến năm 2025, cụ thể như sau: Năm 2024, đối với các bộ, ngành: tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình đạt tối thiểu 70%; đối với các địa phương đạt tối thiểu 30%. Năm 2025, đối với các bộ, ngành: tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình đạt tối thiểu 85%; đối với các địa phương đạt tối thiểu 70%.
Để đạt được các mục tiêu trên, Bộ Thông tin và Truyền thông xây dựng Khung triển khai dịch vụ công trực tuyến để hướng dẫn các bộ, ngành, địa phương phổ cập dịch vụ công trực tuyến toàn trình. Khung này sẽ hướng dẫn để các cơ quan nhà nước: (1) Tối ưu hóa các bước, quy trình cung cấp dịch vụ công trực tuyến thông qua rà soát, hoàn thiện thể chế; (2) Phát triển các công cụ, nền tảng, ứng dụng số cung cấp dịch vụ công trực tuyến dựa trên hạ tầng số, dữ liệu số, có thể đo lường, giám sát trực tuyến và đảm bảo an toàn thông tin, an ninh mạng; (3) Phát triển nhân lực số; (4) Các yêu cầu, tiêu chuẩn cần đáp ứng trong triển khai cung cấp dịch vụ công trực tuyến.
Hội nghị cũng đã được nghe một số tham luận của các bộ, ngành trung ương, địa phương và các doanh nghiệp trong việc nâng cao hiệu quả cung cấp và sử dụng dịch vụ công trực tuyến như: Bộ Công an, Văn phòng Chính phủ, UBND TP Đà Nẵng, Bộ Nội vụ, Bộ Tư pháp, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, UBND TP Hà Nội, UBND TP Hải Phòng, Bộ Công Thương. Các đại biểu đã chia sẻ, thảo luận về tình hình, kết quả triển khai dịch vụ công trực tuyến và nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để nâng cao hiệu quả của dịch vụ công trực tuyến trong thời gian tới.
Triển khai dịch vụ công trực tuyến với “1 mục tiêu”, “2 trụ cột”, “3 đột phá”, “4 không” và “5 đẩy mạnh, tăng cường”
Phát biểu kết luận Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cơ bản thống nhất với nội dung các báo cáo, tham luận, ý kiến phát biểu, giao Bộ Thông tin và Truyền thông, Văn phòng Chính phủ tiếp thu các ý kiến đóng góp của các đại biểu, trên cơ sở báo cáo trung tâm để ra thông báo kết luận Hội nghị.
Thay mặt Chính Phủ, Thủ tướng biểu dương, ghi nhận và đánh giá cao sự nỗ lực của các cấp, các ngành, góp phần thực hiện mục tiêu mà Trung ương, Quốc hội đã giao, ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, giảm nợ công, giảm nợ chính phủ, giảm nợ nước ngoài, nâng cao đời sống, tinh thần, vật chất.
Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng chỉ ra những bất cập, yếu kém, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, những bài học kinh nghiệm để thời gian tới sẽ làm tốt hơn.
Về vai trò, vị trí, mục tiêu, định hướng thời gian tới, Thủ tướng khẳng định chuyển đổi số có vai trò rất quan trọng, góp phần thay đổi phương thức lãnh đạo, chỉ đạo trong tình hình mới, phù hợp, hiệu quả, tăng cường phản ứng chính sách.
Thủ tướng chỉ rõ 1 mục tiêu, 2 trụ cột, 3 đột phá, 4 không và 5 đẩy mạnh, tăng cường trong triển khai dịch vụ công trực tuyến.
1 mục tiêu chung là cắt giảm chi phí tuân thủ cho người dân và doanh nghiệp, tạo thuận lợi tốt nhất để họ thực hiện dịch vụ công trực tuyến.
Triển khai hiệu quả 2 trụ cột: kiên quyết cắt giảm thủ tục hành chính nội bộ và thực hiện thuận lợi dịch vụ công phục vụ người dân, doanh nghiệp.
3 đột phá trọng tâm là: pháp lý hóa, số hóa, tự động hóa.
"4 không" là: không giấy tờ; không tiền mặt; không tiếp xúc nếu pháp luật không quy định; không để ai bị bỏ lại phía sau.
"5 đẩy mạnh, tăng cường" gồm: Tăng cường phân cấp phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, trao trách nhiệm thực thi; Tăng cường công khai, minh bạch, đơn giản hóa TTHC gắn với tích hợp, kết nối, chia sẻ dữ liệu; Tăng cường đầu tư hạ tầng số; Tăng cường đối thoại, xử lý vướng mắc phát sinh; đẩy mạnh kỷ luật, kỷ cương, đẩy lùi tiêu cực; Tăng cường kiến thức, kỹ năng số, phát triển nhân lực số đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu kết luận Hội nghị - Ảnh: Cổng TTĐT Chính phủ
Về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu:
Thứ nhất, các bộ, ngành, địa phương phải chủ động, tích cực vào cuộc, nhất là phát huy vai trò người đứng đầu, khắc phục những hạn chế, bất cập, và những nguyên nhân đã nêu trong triển khai dịch vụ công trực tuyến.
Thứ hai, tập trung xây dựng, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, trong đó rà soát, phát hiện, kịp thời sửa đổi, bổ sung những bất cập, mâu thuẫn trong hệ thống các quy định và văn bản quy phạm pháp luật và khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn trên tinh thần cái gì thực tiễn đặt ra, đòi hỏi, yêu cầu, đã chín, đã rõ thì phải sửa đổi, bổ sung, thiết kế thành quy định để tạo hành lang pháp lý trong việc tổ chức, thực hiện. Tinh thần “Chính sách phải thông thoáng, hạ tầng thông suốt, quản trị thông minh”- Thủ tướng nhấn mạnh.
Cắt giảm, đơn giản hóa tối đa các quy định kinh doanh, TTHC; cương quyết xóa bỏ cơ chế xin-cho; tạo môi trường công khai, minh bạch, trong sạch để cán bộ không mắc phải những sai phạm; tích cực phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.
Mục tiêu là cắt giảm, đơn giản hóa ít nhất 50% TTHC và cắt giảm ít nhất 50% chi phí tuân thủ TTHC nội bộ. Khẩn trương phân cấp, phân quyền cho các địa phương thực hiện các TTHC. Sớm trình ban hành đầy đủ các Nghị định hướng dẫn thực hiện Luật Giao dịch điện tử (giao Bộ Thông tin và Truyền thông chủ trì).
Sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về TTHC liên quan đến hàng hóa xuất nhập khẩu, quá cảnh; người và phương tiện vận tải xuất nhập cảnh, quá cảnh theo hướng sử dụng hồ sơ hành chính dưới dạng dữ liệu số.
Thứ ba, tập trung nâng cao chất lượng dịch vụ công trực tuyến. Rà soát, đánh giá lại, đổi mới cung cấp dịch vụ công trực tuyến, đảm bảo đáp ứng yêu cầu về mức độ, thuận lợi, đơn giản, thân thiện với người dùng.
Đẩy mạnh tái cấu trúc quy trình, thiết kế, cung cấp các dịch vụ công trên cơ sở cắt giảm, đơn giản hóa tối đa TTHC, tái sử dụng dữ liệu, liên thông điện tử. Thực hiện thành công các nhiệm vụ đến năm 2025, 100% TTHC đủ điều kiện được cung cấp dưới hình thức dịch vụ công trực tuyến toàn trình; tối thiểu 80% hồ sơ TTHC được xử lý hoàn toàn trực tuyến. Hoàn thành cung cấp toàn bộ 53/53 dịch vụ công thiết yếu theo Đề án 06.
Sớm có nghiên cứu đánh giá, mở rộng việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến đối với các dịch vụ sự nghiệp công, dịch vụ công ích để hoàn thiện hệ sinh thái trên môi trường điện tử cho người dân, doanh nghiệp.
Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của Trung tâm phục vụ hành chính công và Bộ phận một cửa các cấp, trở thành các điểm số hóa, cung cấp các dịch vụ công phi địa giới hành chính, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp trong chuyển đổi số, nhất là các đối tượng yếu thế.
Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hoàng Đạo Cương chủ trì Hội nghị tại điểm cầu Bộ VHTTDL - Ảnh: Thanh Danh
Thứ tư, đẩy mạnh số hóa hồ sơ, kết quả giải quyết TTHC. Xây dựng, hoàn thành, đưa vào vận hành các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành; tăng cường kết nối, chia sẻ, tái sử dụng dữ liệu phục vụ giải quyết TTHC, cung cấp dịch vụ công theo hướng người dân chỉ cung cấp thông tin một lần cho các cơ quan nhà nước.
Tăng cường đàm phán với các đối tác thương mại của Việt Nam để công nhận lẫn nhau về tiêu chuẩn, quy chuẩn kèm theo việc trao đổi thông tin, công nhận lẫn nhau đối với dữ liệu, chứng từ thương mại, chứng từ hành chính điện tử.
Thứ năm, tiếp tục quan tâm, đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin, đáp ứng yêu cầu phục vụ chuyển đổi số quốc gia thông suốt, hiệu quả. Tập trung xây dựng Trung tâm dữ liệu quốc gia theo đúng Nghị quyết 175 của Chính phủ. Tiếp tục nâng cấp, hoàn thiện Cổng Dịch vụ công quốc gia, Hệ thống thông tin giải quyết TTHC cấp bộ, tỉnh, cấp huyện, cấp xã, đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của chuyển đổi số.
Thứ sáu, tiến hành tổng rà soát, đánh giá tình hình bảo đảm an toàn, an ninh thông tin mạng đối với các hệ thống thông tin thuộc phạm vi quản lý theo hướng dẫn của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Thông tin và Truyền thông.
Thứ bảy, đổi mới, nâng cao hiệu quả tuyên truyền, hướng dẫn, hỗ trợ thực hiện dịch vụ công trực tuyến cho người dân, doanh nghiệp. Bộ Thông tin và Truyền thông khẩn trương hoàn thiện, trình ban hành Đề án "Tuyên truyền, phổ biến về cung cấp và sử dụng hiệu quả dịch vụ công trực tuyến đến năm 2025, định hướng đến năm 2030" trong tháng 9-2024.
Cuối cùng, Thủ tướng nhấn mạnh: "Điều quan trọng nhất là tăng cường nhận thức, tầm quan trọng vai trò vị trí của chuyển đổi số hiện nay đối với phát triển đất nước nhanh, toàn diện, bền vững, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân, đảm bảo ấm no, hạnh phúc cho nhân dân. Các cấp, các ngành, nhất là người đứng đầu phải quán triệt tinh thần gương mẫu, đi đầu, lãnh đạo, chỉ đạo thực sự sát sao, tổ chức thực hiện thực sự hiệu quả, tăng cường công tác giám sát, kiểm tra, tháo gỡ khó khăn, đôn đốc thực hiện, khen thưởng, kỷ luật kịp thời". Thủ tướng Chính phủ mong muốn và tin tưởng sau Hội nghị này, việc cung cấp và sử dụng dịch vụ công trực tuyến sẽ tiếp tục có chuyển biến tích cực, mạnh mẽ hơn, đạt kết quả quý sau cao hơn quý trước, năm sau cao hơn năm trước, tinh thần đã quyết tâm rồi thì quyết tâm cao hơn, nỗ lực rồi thì nỗ lực hơn, đã hành động quyết liệt rồi thì hành động quyết liệt hơn... đặc biệt, đây là mong đợi của người dân và doanh nghiệp, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ mà Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã đề ra.
Toàn cảnh Hội nghị tại điểm cầu Bộ VHTTDL - Ảnh: Thanh Danh
THANH DANH
