Trong liên hoan phim Cannes 2024, giải thưởng Cành cọ Vàng danh giá của liên hoan phim Cannes - một trong những liên hoan phim uy tín nhất thế giới, đã gọi tên Anora của đạo diễn Sean Baker.
Sean Baker là một đạo diễn, một nhà làm phim người Mỹ. Ông sinh ngày 26/2/1971. Sean Baker nổi tiếng với những bộ phim truyền hình độc lập về cuộc sống của các cô gái mại dâm. Tên tuổi của Sean Baker được gây dựng từ những bộ phim với chủ đề nóng được ưa chuộng như Starlet (Ngôi sao nhỏ - 2012), Tangerine (Trái Quýt - 2015), The Florida Project (Dự án Florida - 2017), Red Rocket (Tên lửa Ðỏ - 2021) và Anora - 2024. Ông cũng chính là người đã tạo ra bộ phim sitcom múa rối Greg the Bunny (Chú thỏ Greg - 2002-2006) và các phần phụ - một bộ phim gây đình đám một thời của Fox/IFC.
Baker là một người con của vùng đất Summit, New Jersey. Ðấy là một vùng đất nhỏ tọa lạc trong lòng các đô thị lớn. Tiểu bang đô thị ấy được bao bọc xung quanh bởi một hàng rào các thành phố lớn như New York, Philadelphia, Baltimore, Washington DC và thuộc về khu vực bờ Ðông nước Mỹ. New Jersey là một xứ sở thịnh vượng và phát triển bậc nhất trên thế giới trong nhiều phương diện, là quê hương của rất nhiều nhà khoa học và kỹ sư tài năng đặc sắc. Và có lẽ Sean Baker - một đứa con của vùng đất New Jersey - người đã uống dòng nước New Jersey để lớn lên, hít thở bầu trời New Jersey để sống, gắn bó với New Jersey trên từng xen-ti-mét ấy đã được thừa hưởng truyền thống của quê hương mình.
Sean Baker và dàn diễn viên Anora (2024)
Ngay từ khi còn trẻ, Sean Baker đã khẳng định được tài năng và danh tiếng của bản thân mình trong những bộ phim xoay quanh những mảnh đời khắc nghiệt. Nhờ những bộ phim ấy, ông đã thu về một lượng người hâm mộ và theo dõi không hề nhỏ. Niềm đam mê với điện ảnh của ông đã nhen nhóm từ khi ông còn là một cậu bé. Thuở ấu thơ, từ khi còn là một đứa trẻ, Sean Baker đã bộc lộ sự hứng thú và tò mò với điện ảnh trong nhiều lần cùng mẹ đi xem những bộ phim tự làm được chiếu tại thư viện địa phương. Sau này khi lớn lên, Sean Baker đã nhận được bằng cử nhân nghệ thuật trong nghiên cứu điện ảnh từ Ðại học New York thông qua Trường Nghệ thuật Tisch.Trước khi đến với đại học New York, Sean Baker đã từng học về biên tập phi tuyến tính tại The New School - một trường đại học nghiên cứu tư nhân ở Greenwich Village.
Từ khi bắt đầu sự nghiệp làm phim, Sean Baker đã mong muốn làm những bộ phim xoay quanh cuộc sống của những phận đời nghiệt ngã. Ông bày tỏ mong muốn được kể về những mặc cảm và kỳ thị mà những con người nằm bên rìa xã hội phải chịu đựng. Ông mong muốn có thể làm rung động trái tim ngay cả của những vị khán giả khó tính nhất đến từ nhiều nền văn hóa khác nhau. Sean Baker có một niềm khao khát được khai thác vào những góc khuất của đời sống, và con đường của ông lại càng trở nên rõ ràng hơn sau khi nhà làm phim đóng máy bộ phim Starlet (Ngôi sao nhỏ - 2012).
Mickey Madison vai Ani trong Anora
Chia sẻ về quá trình làm phim, Sean Baker cho biết, trong quá trình thu thập dữ liệu và xây dựng bộ phim Starlet, ông đã có cơ hội được tiếp xúc với nhóm người làm những công việc nhạy cảm bị xã hội hắt hủi. Và cũng nhờ những trải nghiệm tiếp xúc đó, ông đã nhận ra trong cuộc đời của những con người tội nghiệp ấy luôn luôn mang theo một câu chuyện cảm động - một phần đời của họ, một mảnh kí ức chôn sâu trong tâm khảm, một nỗi đau không bao giờ nguôi ngoai và những vết thương sẽ hở miệng đến muôn đời.
Chính từ đó, Sean Baker đã quyết định ông sẽ chỉ làm phim về họ, những con người làm trong ngành công nghiệp đen. Ông muốn tận dụng con mắt sáng và trái tim nóng của mình để khắc họa một cách chân thực nhất về những số phận bất hạnh đó. Sean Baker theo đuổi một lý tưởng cao cả suốt cả cuộc đời mình, những bộ phim của ông như chiếc đèn pha rọi vào trong góc tối xã hội, và ngược lại, cũng chính là ánh sáng cứu rỗi để vớt lấy những bàn tay chới với của những linh hồn đang hấp hối.
Cảnh phim Anora
Sean Baker là một nhà làm phim tài năng bởi dưới lăng kính nghệ thuật cá nhân của mình, ông đã tái hiện những hình tượng nghệ thuật vô cùng sinh động. Trong cái thế giới nghệ thuật của vị đạo diễn đó, những bất công và khắc nghiệt của xã hội đã hiện ra với thế giới bên ngoài bằng một hình hài trần trụi nhất. Ông không ngại quay những cảnh phim nóng, bạo, trái lại, những cảnh nóng trong phim của ông lại không hề tục tĩu mà luôn luôn mang đằng sau cả một câu chuyện vô cùng ý nghĩa và thường là bi kịch khiến người xem cảm động.
Sau Starlet (Ngôi sao nhỏ - 2012) kể về cuộc sống của một nhóm bạn là nữ diễn viên phim đen, ông tiếp tục nổi tiếng với các bộ phim Tangerine (Trái Quýt - 2015), The Florida Project (Dự án Florida -2017), Red Rocket (Tên lửa Ðỏ - 2021), đều xoay quanh chủ đề về cuộc sống của những con người hành nghề nhạy cảm. Giờ đây, khi bước sang ngưỡng tuổi 53, ông may mắn đạt được thành tựu lớn nhất đời mình và là niềm mong ước của biết bao nhà làm phim khác, đó chính là giải thưởng Cành cọ Vàng danh giá đã được trao tặng cho bộ phim Anora (2024). Anora cũng giống như những bộ phim trước đã là nên tên tuổi của Sean Baker, cũng là một câu chuyện xoay quanh một mảnh đời cùng quẫn.
Nội dung của Anora xoay quanh chuyện tình cảm của Ani (do Mikey Madison thủ vai) - một người làm vũ nữ thoát y và gái điếm ở Brooklyn. Trớ trêu thay, giữa cô và một khách hàng giàu có, con trai của một tỉ phú người Nga đã nảy sinh tình cảm. Thế nhưng cuộc đời không phải là thế giới cổ tích mộng mơ và không phải câu chuyện tình yêu nào cũng sẽ đầy ắp hạnh phúc. Cô gái điếm Ani bắt đầu phải đối diện với những sự thật chua chát và nhận thức về khoảng cách xa vời giữa mình và người yêu. Thực tế, đối với Ani, tình yêu ấy dường như một trái cấm đầy cám dỗ mà cô vốn không được phép chạm vào. Câu chuyện ấy đã thu hút rất nhiều nhà phê bình và nhận được sự đánh giá cao cùng nhiều lời khen ngợi trong liên hoan phim Cannes 2024.
Trong bài phát biểu của mình ở Liên hoan phim Cannes 2024, Sean Baker đã xúc động chia sẻ một cách hài hước: “Thật là một niềm vinh dự khó tin khi nhận được sự tín nhiệm và công nhận bởi tất cả các vị. Tôi biết ơn tất cả các vị vì chính các vị đã biến ước mơ của tôi trở thành sự thật. Tôi cảm thấy rất vinh hạnh và biết ơn rất nhiều… Ðây là mục tiêu mà tôi đã khát khao đạt được trong suốt 30 năm qua theo nghĩa đen, và tôi thật sự vẫn chưa thể mường tượng ra mình sẽ làm gì tiếp theo trong suốt phần đời còn lại”.
Trong phần phát biểu cuối cùng ở Liên hoan phim Cannes, Sean Baker đã bày tỏ: “Và cuối cùng, đối với tất cả những người đang làm trong ngành công nghiệp đen, cả quá khứ, hiện tại và tương lai, giải thưởng này chính là dành cho các bạn”. Thành công của Sean Baker lần này đã đem lại một hiệu ứng rất lớn cho tên tuổi và sự nghiệp của nhà làm phim người Mỹ. Ðối với ông, thành tựu ấy là một giấc mơ mà ông đã giành cả cuộc đời để theo đuổi. Giấc mơ, lý tưởng được phơi bày những mặt tối của xã hội nói chung và ngành công nghiệp đen nói riêng. Mở ra một cánh cửa, một lối thoát cho những con người bị vùi lấp bởi định kiến xã hội. Có thể nói, nghệ thuật của Sean Baker chính là cây cầu nối giữa xã hội và những con người phải sống cuộc đời vật vã, oằn mình trong định kiến. Tác phẩm của Sean Baker là ánh dương cháy rực, sà xuống - rọi tới cả những góc tối thăm thẳm dưới đáy vực sâu.
TUỆ LINH
Nguồn: Tạp chí VHNT số 574, tháng 6-2024
